Ses Bilgisi PDF

Ses, dilin en küçük birimidir. Kendimizi ifade etmek için kullandığımız sesler, dil içerisinde bir şekil ile gösterilir. Buna da “harf” denir. Her dil için kullanılan alfabe ve alfabenin özellikleri farklılık gösterir.

Ses Bilgisi

Türkçede sesler, ses yolundaki biçimlenişlerine göre ünlüler(sesliler) ve ünsüzler(sessizler) olarak ikiye ayrılır.

Ünlülerin Özellikleri

Ünlüler, ses yolunda bir engele uğramadan çıkan seslerdir. Bunlar tek başına okunur ve heceleri oluşturur. Türkçede 8 tane ünlü harf vardır: a, e, ı, i, o, ö, u, ü.

Ünlüler dil ve ses yolundaki biçime ve söyleniş özelliğine göre farklılık gösterir.

• Kalın Ünlüler: a, ı, o, u
• İnce Ünlüler: e, i, ö, ü
• Düz Ünlüler: a, e, ı, i
• Yuvarlak Ünlüler: o, ö, u, ü

Türkçede iki tür ünlü uyumu vardır. Bunlar, büyük ünlü uyumu ve küçük ünlü uyumudur.

Büyük Ünlü Uyumu: Büyük ünlü uyumuna göre bir sözcüğün ilk hecesindeki ünlü harf “ince” ise diğer ünlü harfler de “ince” olmalı ya da bir sözcüğün ilk hecesinde kullanılan ünlü harf  “kalın” ise diğer ünlü harfler de “kalın” olmalıdır . Örneğin “makas” sözcüğünde bulunan tüm ünlü harfler kalın olduğu için büyük ünlü uyumuna uyar. “Kalem” sözcüğü ise hem kalın hem ince ünlülerden oluştuğu için büyük ünlü uyumuna uygun değildir.

Küçük Ünlü Uyumu: Küçük ünlü uyumu, büyük ünlü uyumuna göre biraz daha karmaşıktır. Ünlülerin düzlük-yuvarlaklık, darlık-genişlik bakımından uygunluğudur. Türkçede düz ünlüden sonra düz ünlüler gelir ya da yuvarlak ünlülerden sonra ya düz-geniş ya dar-yuvarlak ünlü gelir. Küçük ünlü uyumu aranırken sözcükteki heceler bir önceki heceye göre değerlendirilir.

Ünsüzlerin Özellikleri

Ünlüler ses yolunda bir engelle karşılaşmazken ünsüzler ses yolunda boğumlanarak çıkar. Ünsüz sesler, ünlü seslerle birleştiğinde okunur. Türkçede 21 tane ünsüz harf vardır. Bunlar b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, I, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z harfleridir.

• Sert Ünsüzler: p, ç, t, k, f, h, s, ş
• Yumuşak Ünsüzler: b, c, d, g, ğ, j, l, m, r, v, y, z
• Süreksiz Ünsüzler: p, ç, t, k, b, c, d, g
• Sürekli Ünsüzler: f, h, s, ş, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z

Türkçede hiçbir sözcük; b, c, d, g harflerinden biriyle bitmez. Her dil diğer yabancı dillerden etkilenir. Türkçede de yabancı dilden alınan sözcükler bu kurala uydurularak dilimizdeki yerini almıştır. Örneğin “aheng” kelimesi Türkçeye “ahenk” olarak geçmiştir. Bazı sözcüklerde ise anlam karışıklığına yol açmamak için bu kurallara uyulmamıştır. Örneğin “yassı demir çelik ürünü” anlamındaki“sac” sözcüğü, normalde “saç” olarak dilimize uyarlanması gerekirken “baş derisini kaplayan kıllar” anlamında kullanılan “saç” ile karışacağı için  değişiklik yapılmamıştır.

Sizler de ses bilgisi PDF’lerini bilgisayarınıza indirerek detaylı çalışma gerçekleştirebilir ve Türkçe sınavlarınızda yüksek puanlar alabilirsiniz. PDF’ler tamamen ücretsiz bir şekilde paylaşılmakta olup sorunsuz bir şekilde indirilebilir.