Bütün diller, iletişim kurma gereksinimi ile ortaya çıkmıştır. Bu işlev sayesinde insanlar birbiriyle iletişim kurar ve anlaşır. Bir kişi, anlatmak istediği konuyu konuştuğu dilin sahip olduğu kurallara uygun bir şekilde anlatmalı ve bunu yaparken dili açık ve yalın olarak kullanmalıdır. Bu sayede karşınızdaki kişiler anlatılmak isteneni tam olarak kavrar ve farklı anlaşılmalara sebep olunmaz. Eğer ki bu noktalara özen gösterilmezse anlatım bozuklukları ortaya çıkar ve insanlar anlaşılmakta zorlanır. Sözcüklerin, sözcük gruplarının ve diğer ögelerin sahip olduğu anlam ve dil bilgisi kurallarına uygun bir şekilde kullanılması gerekir ki anlatım bozukluğu oluşmasın. Sizler de paylaştığımız anlatım bozuklukları PDF dosyalarını ücretsiz bir şekilde indirebilir ve dilediğiniz zaman konu tekrarı yapabilirsiniz.

En sık görülen anlatım bozukluğu örneklerine bakıldığında gereksiz sözcük kullanıldığı, sözcüklerin anlamlarına uygun kullanılmadığı görülür. Bunun yanında sözcüklerin yanlış yerde kullanıldığı, öge eksikliği ve anlam belirsizliği olan cümleler de vardır. Dil bilgisi kuralları iyi bilindiğinde ve sözcükler anlamlarına uygun kullanıldığında dilimizdeki anlatım bozuklukları ortadan kalkar ve kolay bir şekilde tespit edilip düzeltilebilir.

Anlatım Bozuklukları Çeşitleri

Anlatım bozuklukları temel olarak iki başlık altında incelenir. Anlamsal anlatım bozuklukları 7. sınıf, yapısal anlatım bozuklukları ise 8. sınıf konuları arasında yer alır.

1.Anlamsal Anlatım Bozuklukları

Anlama dayalı anlatım bozuklukları 7 başlık altında incelenir. Bunlar aşağıda açıklanmıştır:

• Gereksiz Sözcük Kullanılması: Bir sözcük cümleden çıkarıldığında anlamda herhangi bir daralma ya da eksikliğe yol açmıyorsa o sözcük gereksiz kullanılmıştır. Bu durum duruluk ilkesiyle de belirtilir.
• Sözcüğün Yanlış Yerde Kullanılması: Cümle içinde kullanılan sözcüklerin, Türkçenin söz dizimine uygun bir şekilde doğru yerde kullanılması gerekir. Aksi hâlde anlatım bozukluğu oluşur.
• Sözcüğün Yanlış Anlamda Kullanılması: Sözcüklerin kullanıldığı yer kadar sahip olduğu anlamı da çok önemlidir. Bir sözcük cümle içerisinde anlamına uygun bir şekilde kullanılmazsa anlatım bozukluğuna yol açar.
• Atasözü ve Deyimlerin Yanlış Anlamda Kullanılması: Cümlede verilmek istenen mesaja uygun doğru bir deyim ve atasözü kullanılmazsa anlatım bozukluğu oluşur. Bu nedenle konuşma ve yazmada kullandığımız deyim ve atasözlerinin anlamalarını bilmemiz gerekir.
• Anlamı Birbiriyle Çelişen Sözcüklerin Birlikte Kullanılması: Cümle içinde anlam olarak çelişen sözcülerin kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar. Bu tür anlatım bozukluklarında genellikle bir kesinlik bildiren sözcük kullanıldıktan sonra ihtimal bildiren bir sözcük ya da ek kullanılır.
• Sıralama ve Mantık Yanlışlığı: Cümlede verilen kavramların önem sırasının karıştırılması ya da cümlenin mantık açısından yanlış oluşturulması anlatım bozuklukluğuna sebep olur.
• Anlam Bakımından Belirsizlik:Cümle içerisinde kişilerden bahsederken kişi zamirlerini kullanmamak anlatım bozukluğu oluşturur. Anlam belirsizliğini ortadan kaldırmak için bahsedilen kişiyi karşılayacak doğru zamirleri kullanmalıyız.

2.Yapısal Anlatım Bozuklukları

Yapıya dayalı anlatım bozuklukları 8 başlık altında incelenir. Bunlar aşağıda açıklanmıştır:

• Yüklem ve Özne Arasındaki Uyuşmazlık: En sık görülen anlatım bozukluklarından biridir. Cümle içindeki özne yüklemle “Tekillik-çoğulluk, şahıs ve olumlu-olumsuzluk” gibi durumlarla uyum içerisinde olmalıdır.
• Özne Eksikliği: Yüklemdeki eyleme göre öznenin olmaması ya da bir öznenin birden fazla yükleme bağlanması anlatım bozukluğuna yol açar.
• Nesne Eksikliği: Sıralı ve bağlı cümlelerde iki yüklemin tek bir nesneye bağlanması anlatım bozukluğuna sebep olur.
• Tümleç Eksikliği: Sıralı ve bağlı cümlelerde genellikle ortak kullanılan öğelerin yükleme bağlanamamasından kaynaklanır.
• Yüklem Eksikliği: Sıralı ve bağlı cümlelerde iki cümlenin bir yükleme bağlanması ya da ek eylemin ortak kullanılması ile oluşur.
• Tamlama Yanlışları: Çoğunlukla isim ve sıfatların aynı tamlanana bağlanması sonucu oluşan bir anlatım bozukluğudur.
• Eklerle İlgili Yanlışlar: Cümle içerisinde tamlayan, iyelik, hal, çoğul, ki vb. eklerin; eksik, fazla ya da yanlış yerde kullanılması anlatım bozukluğuna yol açar.
• Bağlaç Yanlışları: Bağlaçlardan bazıları olumlu ve olumsuz yargıları birbirine bağlar. Bu kullanıma uyulmadığında anlatım bozukluğu meydana gelir.

Sizler de anlatım bozuklukları konusunu detaylı bir şekilde öğrenmek ve sınavlarda başarılı olmak için ekte yer alan anlatım bozuklukları konu anlatım PDF’sini ücretsiz bir şekilde indirebilir ve çalışmaya başlayabilirsiniz.